Hurda Teşviki 2025: Şartlar, Alınabilecek Araçlar ve Fiyat Listesi ile Detaylı Rehber

Hurda teşviki, Türkiye'deki eski araç filosunu yenilemek ve yerli otomotiv sanayisini canlandırmak amacıyla getirilen önemli bir ekonomik düzenlemedir. Hurda teşviki ile vatandaşlar, belirli koşulları sağlayan eski araçlarını teslim ederek, yeni ve daha çevreci bir araç alırken önemli miktarda ÖTV indiriminden faydalanabilecek. Bu kapsamlı rehberde, hurda teşviki şartları, yasa süreci, başvuru detayları, avantajlar ve güncel fiyat listesi hakkında tüm merak edilenleri bulacaksınız.

1. Hurda Teşviki Yasası Nedir?

Hurda teşvikinin kısa özeti: Hurda Teşvik Yasası, ekonomik ömrünü tamamlamış, çevre kirliliğine sebep olan ve trafik güvenliğini tehdit eden eski araçların trafikten çekilerek, geri dönüşüme kazandırılmasını teşvik etmeyi amaçlayan bir düzenlemedir. Bu kapsamda, eski aracını hurdaya çıkaran vatandaşlara, yeni araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimi gibi mali avantajlar sunulmaktadır.

Yasanın amaçları:

• Çevre: Daha az emisyon yayan modern araçlara geçişi hızlandırarak hava kalitesini iyileştirmek.
• Trafik Güvenliği: Yeni nesil güvenlik sistemlerine sahip araçlarla trafik kazalarının ve can kayıplarının azaltılmasını sağlamak.
• Yerli Üretim Desteği: Özellikle belirli bir yerlilik kriterini karşılayan ve yerli üretim payı yüksek araçlara yönlendirme yaparak sanayiyi desteklemek ve cari açığa olumlu katkı sağlamak.

2. Hurda Araç Nedir?

Tanım ve kriterler: Hurda teşvikinden yararlanmak için teslim edilecek araç, "hurda araç" statüsünde olmalıdır. Buna göre hurda araç; teknik ve ekonomik ömrünü tamamlamış, kaza geçirmiş, hurda olarak değerlendirilebilecek derecede hasar görmüş veya kullanılamayacak durumda olan motorlu taşıt olarak tanımlanır. Araç, kendi gücüyle veya çekilerek yetkili geri dönüşüm tesisine ulaştırılabilmelidir.

Ekonomik ömrün tamamlanması ve teknik kriterler: Yasa tasarısında genellikle, üzerinden belirli bir yıl geçmiş araçlar (örneğin 20-25 yaş ve üzeri) hedef alınmaktadır. Ancak sadece yaş değil, aracın teknik durumu, emisyon değerleri ve muayene geçmişi de değerlendirmede etkili olacaktır.

3. Hurda Teşvik Yasası Nedir?

Genel tanım ve kapsam: Hurda Teşvik Yasası, yukarıda bahsedilen amaçları hayata geçirmek için gerekli hukuki altyapıyı oluşturan ve Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yetkilerini düzenleyen bir kanun veya kanun teklifidir. Mevcut düzenleme, sadece binek araçlarla sınırlı kalmayıp, hafif ticari ve motosiklet gibi farklı araç sınıflarını da kapsayabilecek şekilde tasarlanmıştır.

Tarihçe: Türkiye'de hurda teşviği uygulaması yeni bir fikir değildir. Benzer teşvikler 2003, 2016 ve 2020 yıllarında farklı formlarda hayata geçirilmiştir. Mevcut tartışmalar, bu önceki uygulamaların etkinliği ve yeni ihtiyaçlar doğrultusunda şekillenmektedir.

Mevcut teklif(ler)in genel yapısı: 2024-2025 döneminde gündeme gelen teklif, öncekilere kıyasla daha kapsamlıdır. Özellikle elektrikli ve hibrit araçları da içermesi, yerli üretim payı yüksek (%40 ve üzeri) araçlara öncelik verilmesi ve indirim oranlarının daha cazip hale getirilmesi öne çıkan özellikler arasındadır.

4. Yasa Süreci ve Yürürlüğe Giriş

TBMM süreci / komisyon aşamaları: Hurda teşviki, genellikle bir kanun teklifi olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunulur. Plan ve Bütçe Komisyonu ile diğer ilgili komisyonlarda görüşülerek, madde madde incelenir. Bu süreçte, otomotiv sektörü temsilcilerinin, sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili bakanlık yetkililerinin görüşleri alınır.

Resmî Gazete yayımlanması ve yürürlük tarihi: Kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır ve ardından Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer. Yürürlük tarihi, genellikle gazetede yayımlandığı tarihtir veya kanun metninde belirtilen bir tarih olabilir. (Önemli Not: Bu metin hazırlandığı tarihte (Ocak 2025 öncesi) yasa henüz Resmi Gazete'de yayımlanmamıştır. Son durum resmi kanallardan takip edilmelidir.)

e-Devlet / başvuru takvimi: Yasa yürürlüğe girdikten sonra, başvuru süreçlerinin büyük ölçüde e-Devlet üzerinden yapılması beklenmektedir. İlgili bakanlıklar, başvuruların ne zaman başlayacağına dair bir takvim ve kılavuz yayınlayacaktır. Bu takvimde, hurda aracın teslimi ve yeni aracın teslim alınması için belirli bir süre sınırı olması muhtemeldir.

5. Kimler Yararlanabilir?

Yaş kriterleri: Yararlanıcılar için en kritik kriterlerden biri yaştır. Mevcut taslaklara göre, 25 yaşını doldurmuş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bu teşvikten yararlanabilecektir. Önceki tartışmalarda 20 yaş sınırı da gündeme gelmiş olsa da, nihai metinde 25 yaş üzerinde mutabakat sağlandığı ifade edilmektedir. Her vatandaşın belirli bir süre içinde (örneğin 5 yılda bir) bu haktan bir kez yararlanabileceği öngörülmektedir.

Araç tipi: Teşvikten yararlanmak için teslim edilecek hurda aracın tipinde bir kısıtlama yoktur. Ancak, satın alınacak yeni araç için binek otomobil, hafif ticari araç ve motosiklet gibi kategorilerde farklı ÖTV indirim oranları veya kotalar uygulanabilir.

Diğer uygunluk koşulları: Hurda olarak teslim edilecek aracın, başvuru sahibi üzerine en az 1 yıl süreyle kayıtlı olması ("çekme belgeli araç" olmaması) ve trafikten silinebilecek durumda olması gerekmektedir. Ayrıca, başvuru sahibinin herhangi bir vergi borcunun bulunmaması da aranabilecek şartlar arasındadır.

6. Hurda Teşviki Şartları

Yaş ve model şartı: Hurda teşvikinden faydalanmanın temel şartı, hurdaya ayrılacak aracın en az 20-25 yaşında olmasıdır. Alınacak yeni aracın ise, teşvik kapsamında olması için C segmenti ve altında olması veya belirli bir fiyat bandını aşmaması beklenmektedir. Bu, lüks araçların teşvik kapsamı dışında tutulması anlamına gelir.

Yerli üretim oranı / yerlilik şartı: Yeni alınacak aracın, belirli bir yerli katkı oranını (%40 gibi) sağlaması büyük önem taşımaktadır. Bu şart, Türkiye'de üretilen ve yüksek yerli katkı payına sahip modellere olan talebi artırmayı hedeflemektedir.

Teslim ve belge koşulları: Hurda aracın teslimi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan lisans almış yetkili geri dönüşüm merkezlerine yapılmalıdır. Teslim işleminin ardından, aracın hurda olarak teslim edildiğine dair bir hurda teslim belgesi veya noter onaylı bir tutanak alınması zorunludur. Bu belge, başvuru sırasında istenecek en kritik evraktır.

7. ÖTV İndirimi ve Mali Avantajlar

ÖTV muafiyeti / indirim aralıkları: Teşvikin en cazip yanı, yeni araç alımında sağlanacak ÖTV indirimidir. Taslaklara göre, motor hacmi ve yerli katkı oranına bağlı olarak ÖTV'de 70.000 TL ile 80.000 TL arasında bir indirim sağlanması planlanmaktadır. Bu indirim, aracın satış fiyatından doğrudan düşülecektir.

Sigorta ve kasko primleri üzerindeki etkiler: Yeni araçlar, daha modern güvenlik sistemlerine sahip olduğu için genellikle daha düşük kasko primlerine konu olur. Ayrıca, trafik sigortası tarifelerinde de yaşa göre değişen primler söz konusu olduğundan, hurda teşviki dolaylı olarak sigorta maliyetlerinde de avantaj sağlayabilir.

Örnek hesaplamalar: ÖTV indirimi, aracın vergi sonrası satış fiyatını yaklaşık %20 ila %25 oranında düşürebilir. Örneğin, satış fiyatı 400.000 TL olan ve 80.000 TL ÖTV indirimi alan bir araç, 320.000 TL'ye mal olabilecektir. Bu, vatandaşa ciddi bir mali rahatlama sağlayacaktır.

8. Hangi Araçlar Alınabilir? (Teşvik Kapsamındaki Modeller)

Teşvik kapsamı, belirli bir yerlilik kriterini karşılayan ve fiyat bandına uyan neredeyse tüm modelleri içerebilecektir. Yerli katkı oranı yüksek modellere öncelik verilecektir.

Binek modeller: Yerli katkı oranı yüksek olan ve Türkiye'de üretilen birçok hatchback ve sedan modeli bu kapsamda değerlendirilebilir. Örnek olarak, tamamen yerli bir marka olan ve yüksek teknolojisiyle dikkat çeken bir elektrikli crossover modeli, Türkiye'de üretilen bir Japon markasına ait compact SUV'ler, bir Kore markasının B ve C segmentindeki hatchback ve sedan modelleri gösterilebilir.

Hafif ticari / ticari modeller: Ticari faaliyet gösteren vatandaşlar için de hafif ticari araçlar (panelvan, minibüs) teşvik kapsamına alınmıştır. Türkiye'de yoğun olarak üretilen ve yüksek yerli katkı payına sahip birçok ticari model, bu teşvikten faydalanabilecektir. Örnek olarak, global bir Amerikan markasının ticari araçları, bir İtalyan markasının hafif ticari ve sedan modelleri, bir Alman markasının ticari minibüs ve panelvanları sayılabilir.

Elektrikli / hibrit araçların durumu: Elektrikli araçlar (BEV) ve şarj edilebilir hibrit araçlar (PHEV), teşvik kapsamında ekstra avantajlı konumdadır. Zaten düşük olan veya sıfırlanan ÖTV oranlarına ek olarak, hurda teşviki indiriminin de eklenmesiyle bu araçların fiyatları çok daha erişilebilir hale gelebilecektir.

9. Fiyat Listesi ve Örnekler

Mevcut fiyat örnekleri ve notlar: Fiyatlar, döviz kuru, üretici kar marjları ve diğer ekonomik faktörlere bağlı olarak sürekli değişkenlik göstermektedir. Ocak 2025 itibarıyla, teşvik kapsamındaki bütçe dostu hatchback modelleri 400.000 - 600.000 TL, C segmenti SUV'ler ise 700.000 - 1.000.000 TL bandında fiyatlandırılmaktadır.

ÖTV indirimi sonrası tahmini fiyat düşüşü örnekleri: Yukarıdaki örnekten devam edersek; 400.000 TL fiyat etiketi olan ve 80.000 TL ÖTV indirimi alan bir araç, 320.000 TL'ye; 800.000 TL'lik bir araç ise yaklaşık 720.000 TL'ye satın alınabilecektir. Bu, alıcıyı doğrudan vergi yükünden kurtaran önemli bir avantajdır.

10. Başvuru Süreci ve Gerekli Belgeler

1. Araç Teslimi: Hurda aracınızı, yetkili bir geri dönüşüm tesisine götürerek teslim etmelisiniz.
2. Belge Alımı: Teslim işlemi sonrası size verilecek olan Hurda Araç Teslim Tutanağı veya benzeri resmi belgeyi almalısınız.
3. e-Devlet Başvurusu: e-Devlet platformu üzerinden ilgili başvuru sayfasına giriş yaparak, kimlik bilgileriniz, hurda araç bilgileri ve teslim belgesi ile yeni almayı planladığınız araç bilgilerini içeren formu doldurmalısınız.
4. Onay ve Alım: Başvurunuz onaylandıktan sonra, size bir hak kazanım belgesi verilecektir. Bu belge ile bir bayisine giderek, indirimli fiyat üzerinden aracınızı satın alabilirsiniz.
5. Hurda Bedeli: Hurda aracınızın hurda değeri, ağırlığı ve piyasa koşullarına göre geri dönüşüm firması tarafından sizlere ödenecektir.

11. Hurda Araç Teslimi ve Geri Dönüşüm

Yetkilendirilmiş geri dönüşüm merkezleri: Hurda aracın teslim edileceği tesisler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan özel izinle çalışan, çevreye zarar vermeden aracı parçalayabilecek teknolojiye ve personale sahip merkezlerdir. e-Devlet üzerinden size en yakın yetkili tesisi bulabilirsiniz.

Hurda bedeli ve nasıl hesaplanır: Hurda bedeli, aracınızın cinsi, ağırlığı, içindeki değerli metallerin (çelik, alüminyum, bakır) piyasa değeri ve hurda metal fiyatlarına göre hesaplanır. Bu bedel, geri dönüşüm firması ile anlaşma yapıldığında netleşir.

Çevresel işlemler / parçalama süreci: Araç, önce tehlikli atıklar (akü, lastik, yağ, klima gazı) için ayrıştırılır. Ardından, geri dönüştürülebilir metaller ve plastikler ayrıştırılarak ekonomiye kazandırılır. Geri kalan atıklar ise çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilir.

12. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

S: Hurda teşvikinden nasıl yararlanılır? C: 25 yaşını doldurmuş olmalı, en az 20-25 yaşında bir araca sahip olmalı, bu aracı yetkili geri dönüşüm tesisine teslim ederek belge almalı ve e-Devlet üzerinden başvurunuzu yapmalısınız.

S: Elektrikli araçlar teşvik kapsamında mı? C: Evet, elektrikli araçlar ve hibrit araçlar teşvik kapsamında olup, mevcut ÖTV avantajlarına ek olarak hurda indiriminden de yararlanabilecektir.

S: Motosikletler kapsamda mı? C: Mevcut taslaklara göre, belirli yaşın üzerindeki motosikletlerin hurdaya çıkarılması karşılığında yeni motosiklet alımlarında da teşvik sağlanması öngörülmektedir.

S: Çekme belgeli araçların durumu nedir? C: Hurda olarak teslim edilecek araç, başvuru sahibinin üzerine kayıtlı ve "çekme belgeli" olmamalıdır. Yani, trafikten çekilmiş bir araçla başvuru yapılamaz.

S: Hurda sonrası eski aracım ne olacak? C: Eski aracınız, yetkili geri dönüşüm tesisinde çevreye zarar verilmeden parçalanacak, trafikten silinecek ve geri dönüştürülebilir parçaları ekonomiye kazandırılacaktır.

13. Uygulamanın Beklenen Etkileri

• Trafik Güvenliği ve Emisyon: Yollardaki eski, emisyon değeri yüksek ve güvenlik sistemleri zayıf araçların azalması; kazaları, yakıt tüketimini ve hava kirliliğini doğrudan azaltacaktır.
• Otomotiv Sektörü ve İstihdam: Yeni araç talebindeki artış, otomotiv fabrikalarının üretim kapasitelerini ve istihdamını olumlu etkileyecek, yan sanayiye canlılık getirecektir.
• Ekonomik Etkiler: İkinci el araç fiyatlarındaki spekülatif yükselişler dengelenebilecek ve devletin vergi gelirleri (KDV, ötv vs.) artacaktır.

14. Uyarılar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Belirsizlik: Bu rehber, TBMM'de görüşülen taslak metinlere dayanarak hazırlanmıştır. Nihai kanun metni Resmî Gazete'de yayımlandığında, şartlar ve kapsam değişiklik gösterebilir.
• Resmi Onay: Hangi marka ve modellerin kesin olarak teşvik kapsamında olacağı, ilgili bakanlıklar tarafından yayınlanacak resmi listelerle netleşecektir.
• Değişkenlik: Başvuru tarihleri, süreleri ve koşulları, yetkili makamlar tarafından değiştirilebilir. En güncel ve doğru bilgi için e-Devlet ve ilgili bakanlıkların resmi internet siteleri takip edilmelidir.

15. Sonuç ve Öneriler

Hurda teşviki, hem bireysel kullanıcılar hem de ülke ekonomisi için çok yönlü faydalar sunan önemli bir adımdır. Eğer siz de bu teşvikten yararlanmayı düşünüyorsanız;

1. Aracınızın yaşını ve kaydını kontrol edin.
2. Yakınınızdaki yetkili geri dönüşüm tesislerini araştırın.
3. Yeni almayı planladığınız, yerlilik oranı yüksek araçların fiyatlarını ve özelliklerini inceleyin.
4. Resmî Gazete'yi takip ederek yasanın yürürlüğe girmesini bekleyin. Bayiler ve satıcılar ise, bu süreçte müşterilerini doğru ve şeffaf bir şekilde yönlendirmeli, olası yoğunluğa karşı stok ve lojistik planlamasını önceden yapmalıdır.

Kaynakça

1. Türkiye Sigorta Blog - "Hurda Teşvik Yasası Nedir? Şartlar Nelerdir?" (Erişim: https://www.turkiyesigorta.com.tr/blog/arac/hurda-tesvik-yasasi-nedir-sartlar-nelerdir)
2. Ortadoğu Gazetesi - "Hurda Teşviki Çıktı mı? Resmi Gazete! Hurda Teşviki Şartlarıyla Alınabilecek Araçlar 2025" (Erişim: https://www.ortadogugazetesi.com/gundem/hurda-tesviki-cikti-mi-resmi-gazete-hurda-tesviki-sartlariyla-alinabilecek-araclar-2025/338150)
3. TGRT Haber - "Hurda Teşviki İle Alınabilecek Araçlar Fiyat Listesi" (Erişim: https://www.tgrthaber.com/aktuel/hurda-tesviki-ile-alinabilecek-araclar-fiyat-listesi-2995564)
4. PTT Blog - "Hurda Teşviki İle Alınabilecek Araçlar" (Erişim: https://www.pttavm.com/blog/hurda-tesviki-ile-alinabilecek-araclar/)
5. "Hurda Teşviki Şartları ve Hurda Teşviki İle Alınabilecek Araçlar Fiyat Listesi" (Erişim: https://erzurumca.com/hurda-tesviki-sartlari-ve-hurda-tesviki-ile-alinabilecek-araclar-fiyat-listesi/)